22 september 2024 column by MorpurgoMedia.nl

Nu ik iets van een jaar voor de tweede keer in behandeling ben door psychische klachten ben ik op zoek naar het waarom. Dit als Naoorlogse generatie (NOG) van een beroepsmilitaire KNIL-familie die een groot deel van hun leven doorbrachten in Indonesië vanaf 1927, en tussen 1941 - 1945 in meerdere jappenkampen hebben gezeten.

Ik kan informatie vinden over mijn opa en overgroot opa. Mijn overgrootopa kun je in de archieven hieronder met stamboom terugvinden en woonde in Amsterdam. Vanuit de Nederlandse schouwburg is een deel van de familie zover nu duidelijk afgevoerd richting Polen waar een deel het niet heeft overleefd. 

De splitsing is dat mijn opa als beroepsmilitair KNIL in Nederlands-Indië zat. Daar getrouwd is en drie kinderen kreeg waaronder mijn vader. Ook over mijn opa is documentatie over zijn levensloop in het leger en registratie van de Japanners en het kamp waar hij ik zat. Daar in dat (vrouwen) kamp heeft mijn vader in de leeftijd 4 tot 7 jaar waarschijnlijk dingen gezien, een meegemaakt die het daglicht nooit zouden kunnen verdragen.

De zoektocht brengt diverse websites waar kleine plukjes informatie te vinden zijn. De japanners hebben heel veel gedocumenteerd, maar dat is in delen over de wereld verspreid en in bezit van o.a. particulieren. Plukjes en beetjes komen langzaam los en bij elkaar, maar een deel is verloren gegaan. Wat er is, wordt door vrijwilligers gedigitaliseerd en zo mogelijk gekoppeld aan personen.

Bronnen:

Het Nationaal archief, Den Haag: https://www.nationaalarchief.nl/

Nationaal Archief Marine, Den Haag https://www.nationaalarchief.nl/onderzoeken/archief/2.12.01

Bronbeek te Arnhem: https://www.bronbeek.nl/

Het nationaal militair museum, Soest: https://www.nmm.nl/nl/

Bronbeek was mijn eerste echte bezoek en ik liep meteen al tegen de beperkingen van vrijwilligerswerk aan. Ik kwam bij het archief, maar de deur was dicht. De medewerker was opgestapt en er was een vacature. Ik kon er dus niet bij. Wel heeft de bevlogen directeur ruim een half uur met me zitten praten en geprobeerd antwoorden en informatie te geven.

Ik heb zijn mailadres gekregen en als ik mijn vraag nog eens via mail zou formuleren zou hij kijken wat hij in de losse nog niet gedigitaliseerde files zou kunnen vinden. 

Bij de overheid moet je trouwens een overlijdensakte hebben en een BSN nummer van de overledene wil je meer informatie ontvangen. Nu had ik al in geen twintig jaar contact met mijn vader, dus een nummer weet ik al helemaal niet. En zonder kun je geen acte aanvragen al moet je via DigiD inloggen. Datum van overlijden is ook zoiets als hij dood in huis gevonden wordt, hoelang is hij dan al dood toch. Ik voel hier altijd de paarse krokodil van de bureaucratie. Ik denk dat er niets anders op zit dat persoonlijk bij de gemeente langs gaan en hopen op begrip.

In gesprek met een huisarts alsnog een BSN ontvangen en zijn overlijdensakte gekocht bij de gemeente. Dit ging zeer snel.

In mijn zoektocht ontmoet ik geweldig lieve mensen en zo krijg je een doos vol boeken over Nederlands-Indië, de Oorlog in de Oost en de KNIL zo in je kofferbak gezet. Ik ga ze niet meteen allemaal lezen, maar die waarvan ik hoop dat ze meer antwoorden geven op het waarom. Alle boeken op https://www.bookcrossing.com/mybookshelf/eldijomo/all gezet zodat andere geïnteresseerde het ook zouden kunnen lezen. Ik ben van mening dat de kennis van Nederlands-Indië, KNIL en de Japanse bezetting een ondergeschoven kindje is geworden op scholen en in de media. De herdenking 15 augustus hiervoor is ook pas enkele jaren in opkomst.

Ik heb het eerste boek doorgebladerd. Een uitgave met voorwoord van prins Bernhard en foto's van soldaten 1945-1946 die naar Nederlands-Indië zijn gegaan. Nergens in al die foto's zie je de uitgehongerde, zieke krijgsgevangenen en hun ontberingen. Het boek lijkt meer een reclame stunt voor het leger in die tijd. Net als nu de reclame van Generatie D. 

Ik heb mails gestuurd om informatie naar, VWO-SVB, Stichting45, ARQ Centrum45, Ministerie van Defensie, Rode Kruis op 22 september 2024. Dit omdat mijn vader een uitkering ontving vanwege zijn trauma, PTSS en uitval, van een organisatie en ik niet weet welke, maar ze wel allemaal aan elkaar zijn gelinkt.

Van stichting45 kreeg ik niet veel later een mail dat hij niet bij hen bekend was maar wel bij Pelita en dat ze de mail hebben doorgestuurd. Aangezien ik niets hoorde, stuurde ik zelf ook nog een mail waar meteen op gereageerd werd. Ik moest een akte van overlijden en ID sturen en nadat ze die hadden kreeg ik bericht dat ze gegevens zouden gaan verzamelen en opsturen. Goed nieuws.

De meeste geven een standaard antwoord,

Hartelijk dank voor je bericht. Graag geven we antwoord.

[QUOTE] 

Helaas is het niet mogelijk en wettelijk niet toegestaan om persoonsgegevens te delen per e-mail of telefoon, ook al gaat het om overleden personen. Wellicht kun je bij je eigen gemeente terecht, maar zij mogen vaak ook geen gegevens delen met derden. Gelukkig is het wel mogelijk om de persoonsgegevens op te vragen door middel van een aanvraag uit het Nationaal Register van Overledenen (NRO). Het NRO bevat gegevens over inwoners van Nederland die in Nederland zijn overleden na 1939. Op het aangevraagde uittreksel vind je de geboorte-, huwelijks- en overlijdensgegevens terug, net als ouders en eventuele kinderen.

Je kunt de persoonskaarten of uittreksels aanvragen via onze website. Op de informatiepagina lees je meer over de volledigheid, tarieven en hoe je een aanvraag kunt doen.
Je ontvangt per e-mail een bericht wanneer de resultaten klaarstaan in jouw CBG-account. 

[EINDE QUOTE]

En elke aanvraag kost mij weer een kleine € 20

Update 3 okt 24, Sociaal rapport

De informatie die ik zocht, heb ik ontvangen en de aanvraag van mijn vader om erkenning vervolgingsslachtoffer heb ik in handen.

Het document biedt gedetailleerde informatie die mijn vader (en moeder) verstrekt hebben in hun gesprekken met waarschijnlijk psychologen of verzekeringsartsen zo lijkt.

Algemene indruk, dat hij een vriendelijke man is. Hij heeft enorm geleden onder discriminatie wat hem zeer agressief heeft gemaakt. Vader was voor de oorlog KNIL Adjudant en door overplaatsingen verhuisde hij vaak. Bij uitbreken van de oorlog woonde hij in Kota-Radja het huidige Banda Atjeh. Door de vijandige houding van de bevolking vluchten ze naar Medan, Boolweg Sumatra.

In de oorlog onder de bezetting van de Japanners zat hij in Pulauberajan 6 km van Medan (info Oorlogsbronnen.nl). Hij vertelt dat hij zich niets meer kan herinneren van die tijd omdat hij nog een kleuter was of het heeft verdrongen. Hij was toen 4 t/m 7 jaar in het vrouwenkamp. (Een gruwelijk verhaal over het kampleven van een kampbewoonster.) In dit verhaal lees je over het roembiameel een soort imitatiezaagsel wat wat als eten werd gegeven en hoe mensen darmklachten kregen en zelfs stierven. In het verhaal van mijn vader vertelt hij goed te kunnen herinneren dat hij veel darmklachten heeft gehad.

Daarna zijn ze doorgereisd naar Tandjung Pinang, Riouw. Hier kreeg zijn vader, mijn opa te horen dat hij meteen weer actief in het KNIL moest en terug naar Medar. In een verlof zijn ze naar Nederland gekomen. Na het verlof vertrok de gehele familie weer naar Djakarta en toen door naar Makkaser.

In 1950 vertrok de gehele familie voorgoed naar Nederland. Hier werden ze opgevangen in een pension. Na enige tijd kocht mijn opa een huis in Amersfoort. Hier ging mijn vader naar school wat hem niet goed lukte. (ik heb dezelfde problemen op school gehad door mijn jeugd). Omdat dit niet wilde lukken ging hij vrijwillig in dienst bij de marine tot 1957. Daarna hopte hij van baan naar baan (net als ik).

In 1963 huwde hij mijn moeder.

In 1966 (mijn geboortejaar) werd hij besteller bij de gemeente Giro Amsterdam.

In 1997 kwam hij in dienst bij de Postcheque en Girodienst in Amsterdam. In deze tijd probeerde hij in de avonduren zijn Havo en MBO A.P.P. diploma's te behalen.

In het gesprek met de psycholoog komt mijn vader zeer nerveus over. Hij vertelt bovenstaande en de problemen op het werk. Volgens mijn moeder is hij nogal agressief. Hij vertelt over hoofdpijn vanuit de nek (precies wat ik al jaren ondervind) en zenuw eczeem aan de benen. Ook geeft hij aan dat zijn ouders nooit meer over de oorlog hebben gesproken. Hij denkt omdat er nooit over gesproken mocht worden, hij ook alles heeft verdrongen.

Uit dit gehele verhaal en zijn persoonlijk verhaal aan de psycholoog dat een oorlog generaties lang doorwerkt.

Geniet van elkaar en het leven.
Eljo Morpurgo